Harmonie is al heel lang een begrip in de Esoterie. Harmonie met de Kosmos, met de natuur en met elkaar. Wanneer fysiek, etherisch, astraal en het IK in harmonie zijn, dan kun je echt spreken van harmonie, maar dat is vooralsnog niet mogelijk

Rudolf Steiner sprak over de harmonie, wat voor hem één rode draad is door de gehele kosmos. Het verbindende element in al zijn boeken en voordrachten is de integratie van spirituele kennis met de dagelijkse praktijk. In zijn voordrachten is harmonie tussen onderwijs, geneeskunde, kunst, economie, landbouw en de geestelijke wereld. In dit stukje ga ik kort in op harmonie met beweging.

Kijk eens naar de weg die een baby het eerste jaar aflegt, een en al beweging, beginnend met de ogen en het hoofd, naar omrollen, zitten en kruipen, staan en lopen. Na een jaar is die baby dan bijna 3 keer zo zwaar geworden en toch in harmonie gebleven.

Als fysiotherapeut heb ik nog de voordelen mogen zien van de Bobath therapie. Wanneer kinderen niet de normale ontwikkeling vertonen kun je veel bereiken met oefeningen die beweging uitlokken.₁

Beweging de laatste 50 tot 150 jaar
Al eeuwen is bekend dat een natuurlijk ritme in beweging enorm kan bijdragen aan de gezondheid. Een van de eersten die het nut van bewegen in Nederland inzag, was medicus Matthias van Geuns (1735-1817), die zich eind 18e eeuw bekommerde om de volksgezondheid. Hij vond het lichaam een geschenk van God dat niet verwaarloosd mocht worden.

In 1862 kwam de eerste auto. Vanaf die tijd begon de mens zelf minder te bewegen. In 1924 reden er in Nederland 31.000 auto’s rond en in 1960 al 522.000 auto’s.

Nog geen 50/60 jaar geleden bestond werken voornamelijk uit lichamelijk werk. Dit werk heeft voor een groot gedeelte plaats gemaakt voor werken achter de computer. Het is meer geestelijk geworden. Trouwens, we rijden nu in Nederland rond met meer dan 8.000.000 personen auto’s!! Klachten die ontstaan door werken zijn daardoor sterk aan het veranderen. Van slijtages aan gewrichten (rug, nek, knieën bijvoorbeeld), zie je nu meer klachten als burn-out, hartproblemen, osteoporose, kanker e.a. We bewegen nu gemiddeld zo weinig, dat je hierdoor nu ook nog veel slijtage ziet. (RUST ROEST !). Teveel is niet goed, maar te weinig helemaal niet!

Wat is er aan de hand, welke harmonie is verstoord?

Alles wat we doen belast ons lichaam. Wanneer we wakker zijn is het astrale lichaam actief, wat afbrekend werkt. Bewegen en denken kosten kracht en energie. De afvalstoffen als melkzuur worden dan gevormd, wat vermoeidheid geeft. Dit afbrekende werk is niet negatief, maar nuttig.

’s Nachts wordt door het etherisch lichaam voor herstel, opbouw gezorgd. In ons etherisch lichaam zit het geheugen waardoor alles weer hersteld. We zijn weer klaar voor een nieuwe dag.

Het etherisch lichaam kan heel veel, maar na jaren overbelasting wordt herstel wel moeilijker.

De harmonie in beweging herstellen
Er zijn vijf chakra’s in ons energie lichaam die elk te maken hebben met een deelbelasting. Zorgen we dat die vijf soorten belasting in evenwicht zijn, dan geeft dat al meer harmonie.
De eerste chakra heeft het meest te maken met zitten.
De tweede chakra met staan.
De derde chakra met lopen.
De vierde chakra met denken.
De vijfde chakra met liggen.
Binnen de Chinese Geneeskunde noemt men deze belastingen, de vijf vermoeidheden.

Je zou kunnen zeggen dat de verschillende vormen van belasting elk om een ander soort brandstof vragen, een andere kleur hebben, een andere trilling. Het is dus moeilijk om wat energie te lenen bij de 3^e chakra, (die meer met de energie verwerking van lopen heeft te maken) voor de eerste chakra (die meer met zitten heeft te maken). Een benzine auto kan ook niet rijden op diesel of gas. Zo kun je het een beetje zien. Wel laadt je door te gaan lopen het eerste chakra weer op (en ook de andere), en is dat dus de manier om te zorgen dat de harmonie hersteld. Chakra’s zijn net communicerende vaten.

Constitutie
Wanneer we worden geboren is er altijd een zwakker deel. (onze zwakste schakel) Met een zwakkere eerste chakra kun je niet makkelijk langdurig zitten. Zulke mensen kiezen geen zittend beroep. Voor iedereen is dit constitutioneel verschillend. Meestal heb je dat al wel ervaren. Loop je niet al te soepel en makkelijk dan zou de derde chakra weleens wat zwakker kunnen zijn.

Er zijn genoeg manieren de zwakste chakra te versterken. Met voeding, beweging en meditatie is gericht door jezelf hieraan te werken. Begeleiding van een therapeut die uitleg kan geven en behandelen is dan welkom.

Harmonie in beweging
Probeer de vijf vermoeidheden met elkaar in balans te houden. In deze tijd “rennen” de mensen continue maar door. Neem steeds even korte pauzes, dan wordt je accu weer opgeladen. Je laat de kraan ook niet aldoor lopen. Zet je eigen kraan ook af en toe even dicht. In onze maatschappij is er een constante koorts, een spanning, van maar doorgaan. Stop enkele keren en breng jezelf even in een moment van niets doen. Wanneer je alles wat je doet met liefde en plezier kunt doen voel je minder vermoeidheid. Heb je zittend werk, loop 15 keer per dag even enkele minuten gedachteloos weg. Heb je een staand beroep, ga even enkele minuten liggen of zitten, 15 keer per dag. Het is voldoende om je accu op te laden. Iemand die aan bed gekluisterd is door ziekte moet vaak passief (liever actief) bewogen worden en in een andere houding worden gebracht, wanneer het kan.

Beweging en kinderen
Als Therapeut en Acupuncturist zag ik al eind jaren 80 bewegings achterstand op de sportvelden. Kinderen die dus eigenlijk wat extra deden!

Wat opviel waren:  verkeerde ademtechniek, verkeerde looptechniek, minder krachtig, minder mobiel (lenig), angstig en sneller afgeleid. Artsen zouden de meeste van hun patiënten het gratis geneesmiddel ‘bewegen’ moeten voorschrijven. Enkel een dokter kan bepalen wat een niet fitte man of vrouw op het vlak van fysieke activiteit echt aan kan. Dat is in ieder geval de mening van de Amerikaanse dokter Erica Oberg ₃

Het aantal gymnastieklessen is vanaf 1980 eerder minder dan meer geworden. Opmerkelijk is dat de Duitse bezetter in 1941 het vak gymnastiek op alle scholen in Nederland verplicht stelde.

Ruben Houkes tijdens een demonstratie met kinderen.

In deze tijd is beweging zeker een goed hulpmiddel voor gezondheid, kinderen krijgen steeds minder bewegingservaring tegenwoordig. Elke dag minstens één gymnastiekles is zelfs nog onvoldoende, maar ze hebben (advies Overheid) maar 2 uur tot 1 uur en 40 minuten per week (VMBO, HAVO, VWO). Daarna is het advies 50 uur per jaar! Dit betekent dat hoe hoger (VWO) het onderwijs des te minder beweging. Ruim de helft van de scholen volgt dit advies?!! Wanneer ze ouder worden geeft dit nog meer problemen dan nu al, omdat de basis ontbreekt. Er zijn scholen waar sportgedrag, tijd dat je aan sport doet (sporttijdmeter), naschoolse sport en sporttesten worden gedaan. Wanneer de directie sportief is gebeurd er vaak meer. Ondanks dat alles scoort een kwart van de basisschoolleerlingen in Nederland een onvoldoende op bewegingsvaardigheid. Dat is de uitkomst van de zogeheten MQ-scan, die ruim 16.000 kinderen van zes tot en met elf jaar het afgelopen jaar ondergingen. ,,Deze uitslag is schokkend”, stelt oud-topjudoka Ruben Houkes.

Beweging of sporten veroorzaakt wijzigingen in heel het metabolisme (stofwisseling). Het heeft ook een uitgesproken effect op de immuniteit. Voldoende bewegen verlaagt het risico op kanker, maar beweging kan zelfs een groot verschil maken wanneer je al kanker hebt.

Advies:  Beweegrichtlijnen 2017 van 22 augustus 2017
Volgens de nieuwe beweegrichtlijnen zouden volwassenen wekelijks ten minste twee en een half uur matig intensief moeten bewegen en kinderen dagelijks minstens een uur. Ook worden voor beide groepen spier- en botversterkende activiteiten aanbevolen. Dit alles verlaagt het risico op chronische ziekten als diabetes en, hart- en vaatziekten, en depressieve symptomen en, bij ouderen, botbreuken. De Gezondheidsraad adviseert de minister van VWS om te stimuleren dat mensen blijvend meer bewegen en minder stilzitten.

1. De Neuro Developmental Treatment (NDT) -ook wel bekend als Bobath therapie- is het wereldwijd bekende en toegepast behandelconcept voor de behandeling van neurologische problemen door beschadiging van het centrale zenuwstelsel. Het is ontwikkeld door het Engelse echtpaar dr. Karl Bobath (neuroloog) en Bretha Bobath (fysiotherapeute).
2. In de Griekse oudheid hielden vooral adellijke mannen zich met sport bezig. Het vormde voor hen naast het oorlog voeren een mogelijkheid om roem te behalen. Vanaf de zesde eeuw v.Chr. kwamen er sportscholen (gymnasia) die vooral op de lichamelijke training van de soldaten gericht waren. In China ontstond Shaolin Kungfu het is een vechtkunst welke ongeveer 1500 jaar geleden is ontstaan in de Shaolin Tempel. Bewegen is lang vanzelf goed gegaan. We hadden geen gemotoriseerde voertuigen.
3. Erica Oberg, is verbonden is aan de universiteit van Washington. Niettegenstaande het feit dat meer dan tweeduizend studies het belang van beweging zeer duidelijk aantonen, haalt slechts 40 procent van de bevolking de minimale bewegingstijd van 150 minuten per week (5 dagen 30 minuten wandelen).
4. Onder 56 basisschoolkinderen bekeken de onderzoekers het verschil tussen één of twee keer twintig minuten meedansen met een video in de klas. Twee keer dansen bleek gunstiger voor hun aandacht dan één keer of helemaal niet bewegen.
5. Fysiek actieve adolescenten presteren beter op aandachtstaken, maar halen geen hogere schoolcijfers. Daarnaast blijkt dat meisjes in het voortgezet onderwijs die naar school lopen of fietsen beter presteren op school dan meisjes die met de auto of bus komen. Dr. Martin van Dijk
6. Kwart kinderen motorisch onvoldoende (dec. 2017) Ruben Houkes is één van de initiatiefnemers van het wetenschappelijk onderbouwde onderzoek naar de ontwikkeling van de motoriek bij kinderen. Dit onderzoek bevestigt dat een groot deel van de jeugd een motorische achterstand heeft. Het is goed om nu voor het eerst keiharde cijfers en objectieve inzichten te hebben. Dat een kwart van de kinderen in ons land minder vaardig beweegt, is echt iets waar we ons zorgen over moeten maken”, aldus Houkes. De MQ-scan is een aanvulling op de toetsing van cognitieve en sociale vaardigheden. Daarbij legt een kind een kort parcours af waar het onder meer moet rennen, springen en gooien.
7. (Hilde Maris, refereert naar 8 onderzoeken)

Wim Voorbij

Gepubliceerd in Verwachting *23^e jaargang nr. 88*  september – november 2018